Komentarz do Uchwały składu 7 sędziów SN z dnia 7 maja 2021 r., III CZP 6/21

Konsekwencją stwierdzenia nieważności umowy kredytowej jest wydanie rozstrzygnięcia sądu co do wzajemnych rozliczeń stron. Właśnie ta kwestia budzi wiele wątpliwości i sprzecznych zapatrywań sądów i prawników. Jej rozstrzygnięcia podjął się Sąd Najwyższy w Uchwale z dnia 7 maja 2021 r.

W SKRÓCIE:

• potwierdzenie teorii dwóch kondykcji,
• kredytobiorca otrzyma WSZYSTKIE wpłacone kwoty od początku trwania kredytu,
• bank ma 3 lata aby pozwać kredytobiorcę o zwrot samego kapitału – liczone od momentu trwałej bezskuteczności umowy.

Istotne z punktu widzenia kredytobiorców jest tutaj:

Po pierwsze, potwierdzenie teorii dwóch kondykcji

Potwierdzenie zastosowania teorii dwóch kondykcji przy rozliczaniu bank-konsument, a więc,  kredytobiorca i bank posiadają dwa odrębne roszczenia. Teoria salda, przy zastosowaniu  której roszczenie przysługuje tylko stronie per saldo zubożonej – nie ma zastosowania. Jest to potwierdzenie rozstrzygnięcia zawartego w Uchwale SN z dnia 16 lutego 2021 r. III CZP 11/20

Po drugie, rozstrzygnięcie sposobu liczenia przedawnienia

Termin przedawnienia jest o tyle ważny, że po jego upływie nie można skutecznie dochodzić danego roszczenia. Dla banków ten termin wynosi 3 lata, dla kredytobiorców lat 10. Kluczowe pytanie dotyczyło natomiast tego, od kiedy należy liczyć te 3 lub 10 lat.

Sąd Najwyższy sformułował to w taki sposób: „kredytodawca może żądać zwrotu świadczenia od chwili, w której umowa kredytu stała się trwale i definitywnie bezskuteczna”. Natomiast w oświadczeniu wydanym 12 maja 2021 SN doprecyzował, że ” całkowita bezskuteczność umowy kredytu staje się trwała (definitywna) wtedy, gdy należycie poinformowany o niedozwolonym charakterze postanowienia (bez którego umowa nie może wiązać) i jego konsekwencjach konsument nie wyraził świadomej i wolnej zgody na postanowienie, a jeżeli utrzymanie umowy jest możliwe po jej uzupełnieniu – sprzeciwił się temu uzupełnieniu. O należytym poinformowaniu zaś można mówić wtedy, gdy konsumentowi udzielono w sposób obiektywny i wyczerpujący informacji o konsekwencjach prawnych, jakie może pociągnąć za sobą bezskuteczność niedozwolonego postanowienia, w tym – ewentualnie – o będącej jego następstwem bezskuteczności całej umowy i jej konsekwencjach.”

Co do biegu terminu przedawnienia roszczeń rescytucyjnych konsumenta SN określił to w ten sposób: ” Przedawnienie zaś roszczenia restytucyjnego konsumenta nie może rozpocząć biegu – zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej – zanim konsument dowiedział się lub, rozsądnie rzecz ujmując, powinien dowiedzieć się o niedozwolonym charakterze postanowienia. „

Kredytobiorca otrzyma zatem zwrot wszystkich wpłaconych rat+odsetki+koszty procesu.

Co do roszczenia banku o zwrot kapitału – początkiem biegu terminu przedawnienia może być skierowanie oświadczenia do banku, w którym kredytobiorca wskazuje, że jego umowa jest nieważna, bądź reklamacji, a na pewno także powództwa do sądu.