Postanowienia niedozwolone (klauzule abuzywne) w umowach frankowych

Klauzule abuzywne są to niedozwolone postanowienia, często obecne w umowach kredytowych, które jednostronnie faworyzują bank. Zgodnie z Kodeksem cywilnym (art. 385), takie zapisy rażąco naruszają interesy klienta oraz są nieetyczne i wprowadzone wbrew zasadom dobrych obyczajów. Do naszej Kancelarii regularnie zgłaszają się klienci poszkodowani przez banki udzielające kredytu we frankach szwajcarskich. W większości przypadków okazuje się, że umowa kredytowa zawiera wspomniane niedozwolone zapisy, co stanowi podstawę do podważenia jej ważności. Nasza rola polega na pomocy klientom w dochodzeniu ich praw i walki z nieuczciwymi praktykami bankowymi.

Co to są klauzule abuzywne?

Klauzule abuzywne to niezgodne z prawem i niesprawiedliwe warunki umowne, które naruszają interes konsumenta. W kontekście umów frankowych, mogą to być zapisy, które jednostronnie faworyzują bank kosztem klienta oraz przerzucają na niego całą odpowiedzialność za zmianę kursu waluty. Ich obecność ma negatywny wpływ na interesy konsumentów, ponieważ prowadzi do marginalizacji ich pozycji jako stron umowy. Jeżeli umowa zawiera chociaż jeden niezgodny z prawem zapis, może być uznana za tzw. umowę abuzywną.

Klauzule abuzywne a ich wpływ na ważność umowy

Co ważne, obecność klauzul abuzywnych nie stanowi automatycznie podstawy do unieważnienia całej umowy. Decyzja ta należy do sądu, który oceni, czy umowa może być nadal wykonywana bez tych zapisów i czy nie narusza to jej istoty. Jeżeli po usunięciu klauzul abuzywnych umowa jest możliwa do wykonania, pozostaje ona wiążąca bez tychże zapisów. Jeżeli jednak usunięcie zapisów abuzywnych prowadzi do niemożności kontynuacji umowy, zostaje ona przez sąd unieważniona. Postanowienia abuzywne w umowach frankowych opisują główne świadczenia tych umów, a więc kwotę wypłacanego kapitału oraz kwotę raty zwracanej do banku. Po usunięciu mechanizmu waloryzacji tych świadczeń, ich określenie staje się niemożliwe – nie można bowiem wyliczyć kwoty udzielonego kapitału bądź płaconej raty, bez mechanizmu, który określał sposób ustalania kursu waluty, stosowany do tych przeliczeń. Wobec braku możliwości określenia głównych świadczeń umowy kredytu, umowa taka nie może dalej obowiązywać, dlatego konieczne jest jej unieważnienie.

Na czym polegała abuzywność klauzul przeliczeniowych stosowanych w umowach frankowych?

Klauzule abuzywne w umowach frankowych dotyczą zazwyczaj zapisów waloryzacyjnych. Klauzule te pozwalały bankom na jednostronne kształtowanie wartości kursu walutowego, co prowadziło do braku transparentności i nieprzewidywalności wysokości rat dla klientów. W rezultacie kredytobiorcy często nie mieli pełnej kontroli nad swoimi zobowiązaniami finansowymi – nie wiedzieli, jak wysokie raty przyjdzie im spłacać oraz jaka wysokość zobowiązania pozostała do spłaty. Dlaczego?Kurs franka szwajcarskiego nie stanowił kursu średniego NBP, a był ustalany odgórnie przez bank – co sprawiało, że kredytobiorca nie miał możliwości ustalić w jakiej wysokości będzie spłacał ratę, nawet jeśli dysponował harmonogramem spłat, który był wyrażony we frankach. Ponadto kurs franka przekładał się również na określenie wartości salda kredytu, które, pomimo wielu lat spłaty, pozostawało na takim samym poziomie – po przeliczeniu jego wartości na złotówki, z uwagi na nieustanny spadek złotego względem waluty szwajcarskiej.

Przykłady klauzul abuzywnych w umowach frankowych

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) prowadzi rejestr klauzul abuzywnych, co umożliwia klientom dokonanie pierwszej oceny swoich umów na podstawie porównania. Poprzez przeglądanie tego rejestru mogą oni zidentyfikować podejrzane postanowienia, które mogą naruszać ich prawa jako konsumentów. Oto przykładowe klauzule abuzywne w umowach frankowych, zaczerpnięte ze wspomnianego rejestru:

Kredyt jest indeksowany do CHF/USD/EUR, po przeliczeniu wypłaconej kwoty zgodnie z kursem kupna CHF/USD/EUR według Tabeli Kursów Walut Obcych obowiązującej w Banku Millennium w dniu uruchomienia kredytu lub transzy.

W przypadku kredytu indeksowanego kursem waluty obcej kwota raty spłaty obliczona jest według kursu sprzedaży dewiz, obowiązującego w Banku na podstawie obowiązującej w Banku Tabeli Kursów Walut Obcych z dnia spłaty.

(źródło: https://www.rejestr.uokik.gov.pl/)

Formularz kontaktowy